Alhoewel het buiten nog best koud kan zijn is het moment eindelijk gekomen om weer te gaan zaaien. De meeste gewassen die je nu zaait zijn moestuingewassen. Voor bloemen is maart/april het aangewezen moment, een paar uitzonderingen daar natuurlijk. Nu alvast zaaien betekent dat je zo vroeg mogelijk in het voorjaar en in de zomer volop kunt oogsten. Hoe en waar je zaait leggen we je hieronder uit.
Koud Zaaien
Zaaien kan “koud” en “warm”. Koud zaaien kan onder glas, in een broeibak of in een kasje, een beetje koud dus. Als je zoiets niet hebt kun je heel eenvoudig een kasje maken van elektriciteitsbuizen die je als bogen in de grond zet waar je plastic folie over heen spant. Als de zon maar een beetje schijnt loopt de temperatuur gelijk flink op.
In kwekerstermen zaai je dan “onder koud glas”. Nog niet zo heel lang geleden was dit dé manier om vroege groenten te kweken en lagen hele tuindersgebieden onder “plat glas”. Het zelf maken van zo’n bak is trouwens niet heel ingewikkeld en stelt je in staat jaar-rond uit je moestuin te eten! Om extra warmte te genereren bracht men ook wel een laag paardenmest aan op de bodem van de bak met een laagje teelaarde daarop. Die mest verteert vervolgens waarbij warmte vrijkomt: ideaal om op te kweken!
Koud zaaien is geschikt voor planten die wel tegen een stootje kunnen. Onder “koud glas” kan je buiten nu al de volgende gewassen zaaien:
- Bloemkool
- Broccoli
- Capucijners
- Doperwten
- Ijsbergsla
- Peulen
- Raapstelen
- Radijs
- Savooiekool
- Snijsla of pluksla
- Spinazie (sommige spinaziesoorten kan je nu ook al buiten zaaien!)
- Spitskool
- Spruitjes
- Stengelui, bosui
- Tuinbonen
- Veldsla
- Wintersla
- Winterspinazie
- Wortel
Dat valt niet tegen toch? De grap is dat je onder glas zowel de hele teelt kan doen (snel verse groenten!) of dat je de jonge plantjes opkweekt in bakjes die je daarna buiten in de tuin uitpoot zodra het duidelijk warmer begint te worden; waarschijnlijk wil je beide. Als je zaait om later uit te planten moet je de jonge plantjes wel geleidelijk afharden om ze te laten te wennen aan de koudere buitentemperaturen. Dat doe je door een steeds grotere kier van je bak of plastic tunneltje open te zetten. Als je in een kas zaait kan dat meestal niet en zet je de planten bijvoorbeeld overdag buiten om ze zo te laten wennen.
Warm zaaien
Met warm zaaien bedoelen we zaaien bij temperaturen boven de 20 graden Celcius: binnen in het raam dus, tenzij je natuurlijk de luxe van een verwarmde serre of kas hebt. Door nu te zaaien zorg je ervoor dat je snel volwassen planten hebt en je zo snel (en lang!) mogelijk kan oogsten.
Binnen zaaien kan het beste in zaaibakjes met een deksel. Heb je die niet? Geen nood: we geven een paar alternatieven:
- Bami/Nasi bakjes met deksel van de chinees
- Plantenpotten met een boterhamzakje als deksel eroverheen. Het zakje zet je eenvoudig vast met een elastiekje
- Plastic “Samla” opbergbakken van Ikea: ideale bakken van mooi helder plastic
Kortom: alle bakken die licht doorlaten met een deksel zijn te gebruiken! Het deksel is belangrijk om verdamping tegen te gaan en om de warmte voor de jonge plantjes vast te houden. Zodra de eerste “echte” bladeren zijn gegroeid ( de eerste twee zijn kiemblaadjes die later afvallen) ga je de plantjes langzaam laten wennen aan de buitenlucht door de deksel steeds iets verder open te zetten waarna je ze verpoot in een grotere pot. Kiemgroenten oogst je natuurlijk direct zodra ze klaar zijn en dat kan soms al na een paar dagen!
Let er op dat de bakjes genoeg licht hebben en niet té warm worden. Niet op een radiator dus! Als je het heel professioneel wil doen: in de handel zijn zaaibakken te koop met een verwarmde bodem. Ook kan je verwarmingsmatjes kopen waar je je bakjes opzet. Die zijn ideaal en redelijk prijzig maar je doet er natuurlijk wel jaren mee. Het voordeel is dat je de temperatuur heel constant hoog kan houden. Voor bepaalde gewassen als pepers is een hoge temperatuur belangrijk. Licht is essentieel omdat je daarmee de groei afremt (écht!) en je zo stevige gedrongen planten kweekt. Te weinig licht zorgt juist voor slierterige planten.
Wat kan je zoal zaaien:
- Aubergine
- Basilicum
- Courgettes
- Dille
- Komkommer
- Koriander
- Kiemgroenten
- Prei (winter)
- Spaanse pepers
- Tomaten
Een praktisch puntje: houd er wél rekening mee dat je alles wat je zaait straks ook moet verpoten in potjes om zo de plant verder door te laten ontwikkelen: hoe breed en hoe diep zijn je vensterbanken?
Hoe je kan voorzaaien laat Lodewijk zien in deze video: